Tag Archives: skýring

Orðabók

CLIMBING

KLIFUR

 

Aid climbing Stigaklifur Klifur þar sem notast er við búnað í stað handa til að komast á topp.
Alpine climbing Alpaklifur/fjallaklifur Alpaklifurleiðir hafa oft markmið að enda á einhverskonar tind eða hápunkti. Alpaklifur klofnaði frá fjallgöngum þar sem að klifrið einblýndi meira á leiðina sem var farin frekar en tindinn sem var endað á. Til að klifrarar gætu farið erfiðari og meira krefjandi alpaklifurleiðir þá þurftu þeir að vera færir í klifri í klettum, á ís og í snjó. Alpaklifurleið getur innihaldið allt þrennt í einni leið eða bara einn stíl. Til að æfa fyrir alpaklifur fóru klifrarar að klifra styttri leiðir (einnar spananar) í klettum og ís. Þessar æfingar urðu svo að sér klifurstílum eins og dótaklifri, sportklifri og ísklifri. Þessir stílar fóru svo að snúast meira um leiðina sjálfa og erfiðleika hennar en markmiðið með að enda á einverskonar tindi fékk minna vægi eða ekkert. Þetta ferli hélt svo áfram og æfingar fyrir sport- og dótaklifur urðu að grjótglímu og inniklifri og æfingar inni spruttu af sér hraðaklifur og kvikan stíl
Big wall Fjölspannaklifur Klifurleið sem tekur margar línulengdir til að klára.
Boulder Grjótglíma Klifur þar sem notast er við dýnur til að verja fall.
Crack climbing Sprunguklifur Klifur eftir sprungu í vegg.
Deepwater solo Vatnsklifur? Klifur þar sem vatn/sjór fyrir neðan klifurleiðina er eina trygging klifrarans.
Drytool Þurrtólun Klettaklifurleiðir sem eru klifraðar með ísöxum og mannbroddum en eru þurrar og íslausar. Þessi stíll er stundaður á bergi þar sem sport og dótaklifur henta ekki vel. Athugið að skráðar sport eða dótaklifurleiðir skal aldrei klifra með ísöxum, þar sem það rispar og skemmir bergið.
Free solo Einklifur? Klifur án nokkurar tryggingar eða öryggis.
Highball Háglíma Grjótglímuleð sem fer það hátt upp að hætta getur stafað af.
Ice climbing Ísklifur Klifurleiðir sem þar sem einungis er klifrað á ís og til þess eru notaðar ísaxir og mannbroddar. Ísklifur er stundað í frosnum fossum, á jöklum og á sprey ís sem getur myndast nálægt vatnsmeiri fossum sem ekki ná að frjósa.
Indoor climbing Artificial climbing Inniklifur/manngert klifur, Einskonar regnhlífarhugtak yfir klifurstíla sem eru stundaðir innanhúss eða á manngerðum veggjum.
Lead climbing Leiðsluklifur Form klifurs þar sem klifrari kemur fyrir tryggingum í klettinum á meðan er klifrað (dótaklifur) eða klippir línuna í búnað sem komið hefur verið fyrir í leiðinni (sportklifur).
Mixed climbing Blandað klifur Klifurleiðir sem eru klifraðar með ísöxum og í mannbroddum. Hluti af klifurleiðinni er á ís en hluti af leiðinni er á bergi. Klettahlutar í blönduðum klifurleiðum eru ýmist tryggðar með hnetum og vinum líkt og í dótaklifri eða boltum hefur verið komið fyrir líkt og í sportklifri.
Multi pitch climbing Fjölspannaklifur Klifurleið sem er meira en ein línulengd, getur verið í hvaða klifurstíl sem er.
Rock climbing Klettaklifur Einskonar regnhlífarhugtak sem nær yfir dótaklifur, sportklifur, grjótglímu, þurrtólun, stigaklifur, sawanobori og hverskonar klifur sem er stundað úti á klettum.
Speed climbing Hraðaklifur Ein af ólympíugreinum klifurs, einskonar lóðrétt hlaup. Hraðaklifur er alltaf stundað á eins klifurleiðum á eins veggjum og hingað til hefur leiðinni ekki verið breytt. Eins og nafnið gefur til kynna er hraðaklifur keppni um að komast sem hraðast á topp leiðar. Heimsmetið í hraðaklifri er 5,2 sek á 15m vegg.
Sport climbing Sportklifur Klifur þar sem notast er við reipi og annan búnað til að verja fall. Boltum (augum) hefur þá verið komið fyrir í veggnum.
Sawanobori Vatnsklifur/fossaklifur Klifurstíll sem á uppruna sinn að rekja til Japan og er að megninu til stundaður þar. Í fossaklifri er á fylgt alla leið að uppruna sínum, á móti straumnum í gegnum fossa flúðir og hyli. Enn sem er hafa engar slíkar leiðir verið skráðar á Íslandi.
Top-rope Ofanvaður Tegund klifurs þar sem línan er tryggð í akkeri á toppi leiðar áður en byrjað er að klifra.
Traditional climbing Dótaklifur Tegund klifurs þar sem klifrari kemur sjálfur fyrir tryggingum í klettinum (oftast í sprungum).
Winter climbin Vetrarklifur Einskonar regnhlífarhugtak yfir ísklifur, blandað klifur, alpaklifur, þurrtólun, háfjallaklifur alla þá klifurstíla sem eru stundaðir að vetri til, í vetrar aðstæðum eða með ísöxum.

HOLDS

GRIP

 

Bicycle Hjólagrip Grip klemmt með fótunum þannig að annar fóturinn ýtir en hinn togar í tákrók. Oftast notað í yfirhangi eða þaki.
Campus Fótalaust klifur Klifur þar sem einungis hendurnar eru notaðar.
Crimp Fingraklifur Lítil grip sem reyna mikið á fingurgómana.
Gaston Gaston Grip sem er bara gott ef haldið er í það frá hlið með olnbogann snúinn út frá líkamanum.
Jug Krús (juggari) Stór og djúp grip.
Match Sameina Báðar hendur settar á sömu höldu.
Mono Puttahola Lítil hola þar sem er bara hægt að koma fyrir einum putta. Einnig til tveggja- og þriggja puttaholur.
Pinch Kreistugrip Grip sem er tekið um með fingrum og þumli.
Side pull Hliðargrip Lóðrétt grip sem er einungis hægt að halda í með því að toga til hliðar (eins og gaston en snýr akkúrat öfugt).
Sloper Ávalar höldur Sleip/slétt grip. Lófinn oft notaður til að halda gripi.
Undercling Undirtak Haldið í grip þar sem lófinn snýr upp.

MOVEMENT

HREYFING

 

Cross-over Krossa Fara með aðra hendina yfir hina til að ná í næstu festu.
Deadpoint Dauðpunkta Löng hreyfing án stökks þar sem mistök valda falli.
Drop knee Hnédýfa Eftir að stigið er á fótfestu er fætinum snúið inn á við og hnéð beygt. Þannig er oft hægt að koma líkamanum nær veggnum svo hægt sé að ná í næstu festu.
Dyno Eðlustökk Þegar sá sem klifrar stekkur til að ná á milli gripa.
Flag Flagga Þegar fótur er settur út til að auka jafnvægi.
Heel hook Hælkrókur Hællinn settur á höldu og tekur þar með þyngd af höndunum. Yfirleitt notað í yfirhangi eða þaki.
Hip roll Mjaðmasnúningur Mjöðminni snúið til hliðar til að koma henni nær veggnum og taka þannig þyngd af höndunum.
Knee-bar Hnélás Fótur og neðri hluti læris settur á milli tveggja flata þannig spenna myndast. Góð staða sem er oft gott að hvíla hendur í.
Lay back ? Þá eru fæturnir notaðir til að ýta líkamanum til hliðar svo hægt sé að halda í hliðargrip.
Lock Off Læsa Halda í grip með annarri hendi og toga upp með nógu miklum styrk til að geta fært hina hendina á næsta grip.
Mantle Mjaka Þegar klifrað er upp á brún, svipað og þegar farið er upp úr sundlaug
Smear Smyrja Sólinn settur á steininn þar sem eru engin augljós fótstíg. Oft notað í slabb klifri.
Stem Strompklifur Líkamanum haldið upp með því að pressa höndum og/eða fótum í sinn hvorn vegginn sem eru á móti hvor öðrum eða mynda einhverskonar horn.
Step-trough Krossskref? Stigið inn á við fyrir framan fótinn sem stígur á vegginn. Oft notað í hliðrunum (traverse).
Swap feet Fótaskipti Skipt um fót á sömu fótfestu.
Top-out Toppa Þegar grjótglímuleið endar með því að klifrað er upp á steininn.
Traverse Hliðrun Þegar klifrað er til hliðar (ekki upp).
Twist lock ? Hreyfing mikið notuð í yfirhangs klifri. Þá er snúið upp á líkamann þannig að önnur öxlin fer fram en hin aftur og getur maður þannig náð að teygja sig lengra upp vegginn.

ACHIVEMENTS

AFREK

 

On-sight Beint af augum Klifra leið í fyrstu tilraun án þess að hafa fengið upplýsingar um leiðina fyrirfram.
Flash Blossi Klifra leið í fyrstu tilraun með því að fá upplýsingar um leiðina fyrirfram.
Redpoint Rauðpunkta Klifra leið eftir að hafa farið yfir hreyfingar eða fengið upplýsingar um leiðina.
Greenpoint Grænpunkta Sportklifurleið klifruð í dótaklifurstíl án þess að nota bolta.
Pinkpoint Bleikpunk Klifurleið leidd án falls en öllum tryggingum hefur verið komið fyrir í leiðinni áður en lagt er af stað. Oftast notað í dótaklifri en á sumum stöðum í heiminum eru sportklifurleiðir ekki taldar hafa verið rauðpunktaðar nema að tvistum hafi verið komið fyrir á meðan klifrað er. Almennt gera sportklifrarar ekki mun á bleikpunkti og rauðpunkti né setja út á það að leið klifruð beint af augum eða í blossa hafi verið með tvistum í áður en lagt er af stað.
Toprope Ofanvað Leið klifruð þar sem öryggislínu hefur verið komið fyrir á toppinum. Ofanvað býður oftast upp á styttri föll og mýkri föll auk meiri öryggistilfinningu. Ofanvað er oft notað til gamans eða æfinga og skiptir ekki máli hvort að klifrari setjist í línuna, fái smá stuðning frá henni eða komist á toppinn yfir höfið.

CRAG

KLETTAR

 

Slab Slabb Aflíðandi klettur.
Vertical Lóðrétt Lóðréttur klettur.
Overhanging Yfirhangandi/slúttandi Yfirhangandi klettur.
Roof Þak Klettur sem er það mikið yfirhangandi að hann er láréttur

OTHER

ANNAÐ

 

Belayer Tryggjari Sá sem tryggir klifrarann með því að stjórna reipinu.
Brake hand Bremsuhendi Hönd tryggjara sem heldur klifurlínu öruggri.
Clip Klippa Notað í sportklifri þegar línan er fest í karabínu eða tvist.
Elvis leg Elvisinn Þegar fætur skjálfa óstjórnlega í klifri vegna mikillar áreynslu.
Beta Lausn Upplýsingar um hvernig á að klifra ákveðna klifurleið.
Krux Erfiður kafli (EK) Erfiðasti partur leiðar.
Pitch Spönn Sú lengd klifurleiðar sem er hægt að framkvæma með einni línulengd. Sjá fjölspannaklifur.
Pumped Pumpuð/pumpaður Líkamlegt ástand sem veldur minni styrk í framhandleggjum þegar verið er að klifra.
Ground Brotlenda (gránda) Notað í sportklifri þegar klifrari dettur í jörðina áður en línan nær að grípa hann.
Problem Grjótglímuleið Notað í grjótglímu um klifurleið.
Route Leið/klifurleið Leið upp kletta, ís eða tilbúinn vegg sem einhver hefur klifrað áður og klifrari reynir að endurtaka.
Project Verkefni Klifurleið í vinnslu. Meðan unnið er að því að klifra klifurleið í fyrsta sinn og þar með búa hana til. Verkefni geta verið ýmist opin eða lokuð. Opin verkefni eru opin fyrir hvern sem er til að verða fyrstur til að klifra leiðina en lokuð verkefni bíða þess að sá sem lagði vinnu í að gera leiðina nái að klifra hana. Einnig eru til persónuleg verkefni þar sem að klifrari setur mikla vinnu í að ná að klifra skráða klifurleið. Oftast eru persónuleg verkefni nálægt getumörkum viðkomandi klifara.

COMMANDS

SKIPANIR

 

Take! Taka! Þegar klifrari gefst upp og vill setjast í línuna.
Slack Gefa! Þegar klifrari vill fá meiri slaka á línuna.
Stone! Steinn! Öskra “STEEEEEINN” þegar þú setur af stað stein sem getur valdið öðrum hættu.
Ice! Ís Það sem maður öskrar þegar ís fellur úr ísklifurleið.
Rope! Lína! Öskra “LÍNA” þegar lína er hreynsuð úr leið.

GEAR

BÚNARÐUR

 

Belay device Tryggingartól
Bolt Bolti
Cam/Camalot/Frends Vinir
Carabiner Karabína
Chalk Kalk
Climbing helmet Klifurhjálmur
Climbing shoes Klifurskór (túttur)
Crampons Mannbroddar/broddar
Dogbone bein
Hanger Auga
Harness Klifurbelti/Belti
Hex Hexur
Ice axe Ísexi
Ice screw Ísskrúfa
Nut Hneta
Piton Fleygur
Quickdraw Tvistur
Rope Lína
Screamer Öskrari Bein í tvist með laust saumuðum lykkjum. Ef klifrari dettur í öskrara þá rifna lykkjurnar, öskrarinn lengist áður en hann grípur og hann drekkur í sig hluta af orkunni úr fallinu og setur þannig minna álag á trygginguna sem tvisturinn er klipptur í.
Sky hook Skýjakrókur?
Sling Slingur/borði

Skip to toolbar